نگاهی به تحولات پرشتاب پاکستان | شهباز شریف به کدام سو می‌رود؟

عرب هاشمی | شهرآرانیوز؛ شریف در سال ۲۰۱۸ که عمران خان با ۱۷۶ رأی پیروز شده بود نیز نامزد کرسی نخست وزیری بود، اما در آن زمان ۹۶ رأی کسب کرد.

روابط نزدیک با ریاض؟

پروفسور جواد اقبال، مدیر گروه مطالعات بین الملل دانشگاه علیگر هند، درباره دولت جدید پاکستان و رویکرد‌های آن در منطقه به «ایلنا» گفت: بر خلاف عمران خان که دولتش تأکید خاصی بر تحکیم روابط با پادشاهی‌های نفتی عرب نداشت، انتظار می‌رود دولت تازه تشکیل شده یک سیاست خارجی متمایل به کشور‌های حاشیه خلیج فارس و به ویژه عربستان سعودی داشته باشد. علاوه بر این، شهباز شریف، روابط نزدیکی با کارگزاران ریاض دارد، عاملی که می‌تواند تأثیر شایان توجهی بر سیاست پاکستان در قبال ایران داشته باشد.

فراز و نشیب تشکیل دولت

مهدی مطهرنیا، تحلیلگر مسائل بین الملل، نیز در گفتگو با «ایسنا» بیان کرد: در حال حاضر طبیعتا این پرسش مطرح است که شخصیتی که به جای عمران خان روی کار آمده است، تا چه اندازه می‌تواند زمینه ساز شکل گیری حرکات جدی تری در جهت ثبات پاکستان و اثرگذاری آن در منطقه باشد. بسیاری رد پای آمریکا را در سقوط عمران خان دنبال می‌کنند. فروپاشی ائتلاف حاکم و سقوط دولت عمران خان، پس از نخستین سفر وی به مسکو آغاز شد. رویارویی سیاسی در پاکستان در سوم ماه آوریل به اوج رسید و اپوزیسیون برای نخستین بار در تاریخ پاکستان، با رأی عدم اعتماد نخست وزیر را برکنار کرد و مخالفان عمران خان با ۱۷۴ رأی، وی را استیضاح و از مقام خود عزل کردند.

وی افزود: باید گفت وضعیت عمران خان پس از به چالش کشیده شدن توسط ژنرال‌های ارتش، پیچیده‌تر شد. با توجه به اهمیت روابط راهبردی ارتش پاکستان با آمریکا، محکوم نکردن اقدامات روسیه در اوکراین ازسوی دولت پاکستان، زمینه‌های حیرت بیشتر برای ارتش این کشور را فراهم کرد. آنچه اکنون در پاکستان دیده می‌شود، گرایش بیشتر به عربستان و آمریکاست و احتمال دارد پاکستان در کنار ترکیه، در یک ائتلاف معنادار و تعریف شده با جنبش موافقت که برابر جنبش مقاومت است، شرکت کند و از این به بعد پاکستان مانند یک دهه پیش، تغییر و تحولاتی به سمت غرب داشته باشد.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه پاکستان در تاریخ خود همواره با فراز و نشیب‌هایی برای تشکیل دولت روبه رو بوده است، بیان کرد: اتفاقات اخیر پاکستان، موضوع تازه‌ای نیست و رفت و آمد نخست وزیران با سروصدای زیاد و در نهایت با کنترل بیرونی و پذیرش درونی، تا حدودی برای منطقه یک امر تجربه شده است. مسئله اساسی، نه خود پاکستان، بلکه تغییر و تحولات پیرامونی در این کشور و شتاب حرکت برای شکل دادن به نظم جهانی است که این بار مسئله را کمی پر اهمیت‌تر جلوه می‌دهد.

مطهرنیا با بیان اینکه دولت جدید پاکستان مسیر ساده‌ای در پیش ندارد، افزود: اولین چالشی که برای شهباز شریف، نخست وزیر جدید پاکستان وجود دارد، تشکیل یک دولت قابل پذیرش و ثبات آفرین است. دولت جدید باید پذیرش عمومی بیشتری نسبت به دولت قبل داشته باشد و در صحنه تحرکات اجتماعی و حرکات سیاسی، نظم موجود را متوجه لزوم ایجاد فضای مناسب برای توسعه کند.

وی ادامه داد: همواره شکل گیری مطالبات جدید در نیرو‌های متفاوت اجتماعی و سیاسی، به ویژه نیرو‌هایی که مدعی تحرکات اسلامی هستند و تحت تأثیر تحولات منطقه ای، بین المللی و ملی قرار دارند، مبانی قدرت در پاکستان را با یک چالش اساسی روبه رو می‌سازد.

وی ادامه داد: از جمله آثار قطعی این فرایند، بازتعریف نقش دین و سیاست است و باید گفت دولت سازی در پاکستان از بعد از استقلال این کشور، از منطق دور مانده و بسیاری از منابع داخلی و خارجی خود را از دست داده است. همواره دولت‌های پاکستان کم ثبات بوده اند؛ بنابراین نخستین چالش دولت جدید پاکستان نیز ایجاد ثبات سیاسی در جهت استقرار دولتی قوی در این کشور است.

اشتیاق تعامل با ایران

همچنین به تازگی رحیم حیات قریشی، سفیر پاکستان در تهران، با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توئیتر از تبریک آیت ا... ابراهیم رئیسی به نخست وزیر جدید پاکستان قدردانی کرد. وی در پیام خود نوشت: «من به نمایندگی از دولت پاکستان از ابراهیم رئیسی برای ارسال پیام تبریک به شهباز شریف در پی تصدی عنوان نخست وزیری جدید پاکستان تشکر و قدردانی می‌کنم. ما مشتاق تعامل با ایران در بالاترین سطوح هستیم تا انرژی بیشتری را به روابط برادرانه و عالی خود با تهران ببخشیم.»

در همین حال، نخست‌وزیر پاکستان دیروز در پاسخ به پیام تبریک رئیس‌جمهور کشورمان مبنی‌بر انتصابش، از او تشکر کرد. شهباز شریف ابراز امیدواری کرد که در جهت تقویت روابط نزدیک بین دو کشور همکاری صورت گیرد و همچنین از آیت‌ا... سید ابراهیم رئیسی برای سفر به پاکستان دعوت کرد.